جایگاه افلاک و اجرام سماوی در ادیان ایران باستان و تاثیر آن بر اخوان الصفا

دین زرتشتی، آیین زروانی و آیین مهر چنان با باورهای نجومی عجین شده اند که تقریباً بدون درک صحیح این باورها، شناخت درست این ادیان و مکاتب امکان پذیر نخواهد بود. اخوان الصفا نیز که انجمنی سری و عرفانی در قرن سوم و چهارم ه ..ق در بصره و بغداد بودند، رسائلی را تدوین نمودند که مملو از باورها و آرای دینی–نجومی است. مشاهده ی برخی قرابت ها در آرای این دو، پژوهشگر را بر این داشت تا پس از بررسی دقیق جایگاه افلاک و اجرام آسمانی، و مسائل نجومی در باورهای دینی ایران باستان و اخوان الصفا، به مقایسه و بررسی خط و ربط های آن ها بپردازد. در این پژوهش با تکیه بر منابع معتبر علمی و تاریخی سعی شده است ریشه های مشترک این باورها، شناسایی و تحلیل شود. از مهمترین دستاوردهای این پژوهش، می توان به ارائه ی طرح جدیدی از تطبیق مراتب وجودی ادیان ایران باستان و نفوس فلکی، و تطبیق ادوار نبوت و هزاره اندیشی ایرانی اشاره نمود. در این تحقیق با بررسی کهن الگوهای زمان بی کران و مکان ازلی در ساحت عدم تعین مادی و مینوی، و ساحت مینوی، بین ایزدان و امشاسپندان در ادیان ایران باستان و عقل کل و نفس کل و نفوس فلکی در قاموس اخوان الصفا تطبیق برقرار شد. کلمات کلیدی: ادیان ایران باستان؛ اخوان الصفا؛ هزاره اندیشی؛ ادوار نبوت؛ امشاسپندان؛ نفوس فلکی.